Trưa Chúa nhật, ngày 18 tháng Hai năm 2024, Đức Thánh cha Phanxicô đã chủ sự buổi đọc kinh Truyền tin với Đức Thánh cha tại Quảng trường thánh Phêrô với gần 10.000 tín hữu. Trong phần chào thăm, Đức Thánh cha nhắc đến bạo lực xung đột bùng nổ cách đây mười tháng tại Sudan, và bạo lực tái bùng nổ tại tỉnh Delgado ở miền bắc Mozambique, và kêu gọi tìm giải pháp.

Huấn từ của Đức Thánh cha

Trong huấn từ ngắn trước khi đọc kinh Truyền tin, Đức Thánh cha đã diễn giải ý nghĩa bài Tin mừng Chúa nhật thứ I Mùa chay năm B. Đức Thánh cha nói:

Anh chị em thân mến, chào anh chị em!

“Hôm nay, Chúa nhật thứ I Mùa chay, bài Tin mừng trình bày cho chúng ta Chúa Giêsu bị cám dỗ trong hoang địa (Xc Mc 1,12-15). Văn bản nói: “Người ở lại trong hoang địa, bị quỷ cám dỗ”. Cả chúng ta, trong Mùa chay, chúng ta cũng được mời gọi “đi vào hoang địa”, nghĩa là vào trong thinh lặng, trong thế giới nội tâm, lắng nghe tiếng lòng, tiếp xúc với sự thực. Tin mừng nói thêm rằng, trong hoang địa, Chúa Kitô “ở giữa thú rừng và các thiên thần phục vụ Người” (v.13). Thú rừng và các thiên thần ở với Người. Nhưng theo một ý nghĩa biểu tượng, những thực thể ấy cũng đồng hành với chúng ta. Đúng vậy, khi chúng ta đi vào hoang địa nội tâm, chúng ta có thể gặp những thú rừng và các thiên thần.

Giải thích hai biểu tượng

Thú rừng, theo nghĩa nào? Trong đời sống thiêng liêng, chúng ta có thể nghĩ chúng như những đam mê hỗn độn phân hóa tâm hồn chúng ta, toan tính chiếm đoạt ta. Chúng xúi giục, dường như quyến rũ, nhưng nếu không chú ý, chúng ta có nguy cơ bị chúng xâu xé. Chúng ta có thể đặt tên cho những “con thú” của tâm hồn: những tật xấu khác nhau, lòng ham muốn của cải giam hãm ta trong sự tính toán và bất mãn, khoái lạc phù du gây ra bất an và cô đơn, và sự ham hố danh vọng tạo nên lo âu và liên tục đòi cần được nhìn nhận và vị thế vai chính, v.v. Đó là những thú rừng, và trong tư cách đó, chúng cần được thuần hóa và bài trừ: chẳng vậy, chúng sẽ ngấu nghiến tự do của chúng ta. Cần đi vào hoang địa để nhận thấy sự hiện diện của chúng và đương đầu với chúng, và Mùa chay là thời kỳ để thi hành điều đó.

Sang đến các thiên thần. Các vị là những sứ giả của Thiên Chúa, giúp đỡ chúng ta, làm điều tốt lành cho chúng ta; thực vậy, đặc tính của các thiên thần, theo Tin mừng, là phục vụ (xc v.13), hoàn toàn trái ngược với sự chiếm hữu, là đặc tính tiêu biểu của những đam mê vừa nói trên đây. Trái lại, các thiên thần nhắc nhớ những tư tưởng và tâm tình tốt do Chúa Thánh Linh soi sáng. Trong khi những cám dỗ xâu xé chúng ta, thì những soi sáng của Chúa liên kết chúng ta trong sự hòa hợp: các vị mang lại yên hàn cho tâm hồn, phú vào trong đó hương vị của Chúa Kitô, “hương vị của Trời Cao”. Như thế, trật tự và an bình trở lại trong tâm hồn, vượt xa hơn những hoàn cảnh của cuộc sống, dù chúng thuận lợi hay là những nghịch cảnh. Nhưng tại đây, để lãnh hội những tư tưởng và tâm tình do Thiên Chúa soi sáng, cần giữ thinh lặng và cầu nguyện. Và Mùa chay là thời điểm để làm điều đó.

Xét mình

Trong khi chúng ta thực hiện những bước đầu tiên trong hành trình Mùa chay, chúng ta hãy đặt cho mình hai câu hỏi. Trước tiên, đâu là những đam mê xáo trộn, những “thú rừng” khuấy động trong tâm hồn tôi? Nên nhận ra chúng, gọi đích danh chúng, hiểu những chiến thuật của chúng. Và câu hỏi thứ hai: để tiếng Chúa nói với tâm hồn tôi và gìn giữ trong tâm hồn, tôi có định rút lui một lát vào “hoang địa”, nghĩa là dành chỗ cho thinh lặng, cầu nguyện, thờ lạy, lắng nghe Lời Chúa hay không?

Xin Đức Thánh Trinh Nữ, Đấng đã gìn giữ Lời và không để cho mình bị cám dỗ của ma quỉ bén mảng tới, giúp chúng ta tiến bước.

Chào thăm và kêu gọi

Sau khi đọc kinh và ban phép lành cho các tín hữu, Đức Thánh cha nhắc đến trước tiên là nội chiến bùng nổ cách đây mười tháng tại Sudan, giữa phe quân đội chính quy đang cầm quyền và lực lượng triển khai nhanh (Rsf). Cuộc chiến này đã làm cho ít nhất 12.000 người chết, 10 triệu người di tản nội địa, và ba triệu người tị nạn sang các nước láng giềng.

Ngài cũng nhắc đến tình hình vùng Delgado ở miền bắc Mozambique bên Phi châu sau một thời gian lắng dịu, nay lại lâm vào tình trạng bạo lực. Cả cứ điểm truyền giáo của Công giáo cũng bị tấn công. Từ lâu, vùng này bị các nhóm hồi giáo cực đoan hoành hành.

Đức Thánh cha kêu gọi các tín hữu cho những vùng đó, sớm tìm được giải pháp hòa bình và đừng quên bao nhiêu vùng khác ở Phi châu, Ucraina, Palestine và Ucraina, đang chịu cảnh chiến tranh. Đức Thánh cha tái lên án rằng chiến tranh luôn luôn là một thất bại.

Sau cùng, Đức Thánh cha thông báo từ chiều Chúa nhật 18 tháng Hai, ngài cùng với các vị lãnh đạo trong Giáo triều Roma, bắt đầu tuần tĩnh tâm Mùa chay- tĩnh tâm riêng. Đức Thánh cha khuyên các tín hữu trong Mùa chay này, hãy dành những giờ phút hồi niệm trong thinh lặng, đặc biệt trong Năm Cầu nguyện hiện nay để chuẩn bị Năm Thánh 2025.

Đức Thánh cha chúc mọi người một Chúa nhật an lành, đồng thời xin họ đừng quên cầu nguyện cho ngài.

Trần Đức Anh, O.P. | RVA