Liên Hiệp Quốc vừa ra báo cáo đánh giá tình hình phát triển tổng quan của Việt Nam trong năm 2022, nói rằng nền kinh tế của nước này phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch với chỉ số tăng trưởng mạnh, bất chấp tác động của các cuộc khủng hoảng chồng chéo do chiến tranh ở Ukraine và giá năng lượng và lương thực toàn cầu tăng cao.

2022 UN Country Annual Results Report Vietnam

Tuy nhiên, báo cáo ghi nhận một số vấn đề tồn đọng như sự chênh lệch giàu nghèo, biến đổi khí hậu, bảo hiểm sức khoẻ chưa đáp ứng rộng khắp, thiếu ngân sách trong các vấn đề về an sinh xã hội.

Nền kinh tế Việt Nam phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022 bất chấp tác động của các cuộc khủng hoảng chồng chéo do chiến tranh ở Ukraine và giá năng lượng và lương thực toàn cầu tăng cao với GDP năm 2022 tăng 8%, và tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống 2,3% vào năm 2022. Lạm phát giá tiêu dùng năm 2022 chỉ tăng nhẹ lên 3,2%, thấp hơn mục tiêu 4% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Vào năm 2022, các điều kiện tài chính của đất nước vẫn ở mức dễ chịu và hệ thống ngân hàng có thanh khoản dồi dào.

Việc phục hồi này đạt được bất chấp sự gia tăng của giá nhiên liệu và lương thực toàn cầu và sự gián đoạn chuỗi cung ứng trong nửa đầu năm 2022. Điều này cho thấy tác động truyền dẫn hạn chế của lạm phát toàn cầu đến nền kinh tế Việt Nam, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và giảm bớt áp lực lên sức mua và sinh kế của người dân, báo cáo cho biết.

Bội chi ngân sách nhà nước năm 2022 ước tính là 18,4 tỷ USD, tương đương 4,5% GDP, duy trì dưới ngưỡng đặt ra là 5,0%. Nợ công cuối năm 2022 ước tính khoảng 44% GDP, cũng tiếp tục thấp hơn ngưỡng 60% mà Chính phủ đặt ra, vẫn theo báo cáo của LHQ.

Trong nghị quyết ngân sách năm 2023 được thông qua vào tháng 12 năm 2022, nợ công sẽ được giới hạn ở mức khoảng 40 đến 41% GDP và trả nợ trực tiếp ở mức 18 đến 19% ngân sách nhà nước vào năm 2023. Tỷ lệ nghèo của Việt Nam đã giảm từ 9,0% năm 2016 xuống còn 3,6% vào năm 2022. Tuy nhiên, vẫn tồn tại sự chênh lệch về tỷ lệ nghèo giữa các vùng và các tỉnh, đặc biệt là đối với các vùng miền núi và Tây Nguyên phía Bắc.

Mặc dù tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế cao ở mức 91% vào năm 2022, nhưng chỉ có 38% lực lượng lao động trong độ tuổi lao động có bảo hiểm xã hội và phần lớn (68,5%) việc làm là phi chính thức. Các nút thắt trong quản lý tài chính công vẫn còn tồn tại vào năm 2022, khiến việc phân bổ và sử dụng ngân sách kém hiệu quả, đồng thời dẫn đến thâm hụt ngân sách trong các lĩnh vực xã hội như dinh dưỡng, nước, vệ sinh môi trường (WASH) và trợ giúp xã hội.

Tuy nhiên, Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức về suy giảm đa dạng sinh học, khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên, hệ sinh thái bị hủy hoại và khan hiếm nước, khiến quốc gia này dễ bị tổn thương hơn trước biến đổi khí hậu. Mặc dù Việt Nam không phải là một trong những quốc gia phát thải khí nhà kính (GHG) lớn nhất trên toàn cầu, nhưng Việt Nam đã cho thấy tốc độ tăng trưởng nhanh nhất về phát thải khí nhà kính bình quân đầu người do nền kinh tế của Việt Nam chủ yếu được cung cấp bởi nhiên liệu hóa thạch.

Để phù hợp với cam kết hoàn toàn bằng 0 của Việt Nam vào năm 2050 và các cam kết tại COP26, đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), được cập nhật vào tháng 10 năm 2022, đã tăng các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính quốc gia bằng các nguồn lực trong nước từ 9,0% lên 15,8% vào năm 2030 và với sự hỗ trợ quốc tế từ 27,0% lên 43,5% vào năm 2030, so với mức kinh doanh thông thường (BAU).

“Chiến dịch phòng chống tham nhũng được thực hiện từ năm 2022 tạo cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, nó đã tạo ra một làn sóng chấn động trong các cấp quản lý của Chính phủ và Đảng, mặc dù sự ổn định chính trị nói chung được giữ vững”, báo cáo viết. “Do đó, đã có những thay đổi đáng kể trong lãnh đạo cấp cao của chính phủ, được coi là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tê liệt trong việc ra quyết định đối với các dịch vụ công quan trọng”.

Báo cáo nhận định rằng điển hình của chiến dịch chống tham nhũng đã khiến ngành y tế bị ảnh hưởng đáng kể do sự chậm trễ trong việc mua sắm vật tư y tế, vaccine và thuốc bao gồm cả thuốc kháng virus.

Huy Nguyễn

VOA Tiếng Việt